کومسای نام مراسمی است که هر ساله در نیمه اردیبهشت در هورامان تخت برگزار می شود. روایت های مختلفی در مورد فلسفه برگزاری این مراسم وجود دارد و مهم ترین آنها به داستان شخصی به نام موسی اشاره دارد
که یکی از مریدان ایشان گله گوسفند هایش دچار مریضی می شوند و برای حل موضوع پیش کاک موسی می آید که برای آنها دعا بکند تا بهبودی حاصل گردد، مرید برای کاک موسی دولمه(غذایی درست شده با برگ مو) به عنوان سوغاتی با خود می آورد و هر ساله در برگزاری این مراسم دولمه پخت می شود، کاک موسی نیز تکه سنگی را جدا کرده به مرید می دهد و می گوید در آب مورد استفاده گوسفندها قرار دهد، به اعتقاد مردمان هورامان آن سنگ هر ساله رشد می کند، کومسای به اعتقاد هورامانی ها همان کاک+ موسی است.
🔻تحلیل مردم شناسی برگزاری کومسای
با توجه به اینکه این مراسم در ۴۵روز گذشته از بهار هرسال برگزار می شود و این ایام با کوچ هوارنشینی همراه است و و سرچشمه اصلی تامین آب شرب هورامان تخت یعنی(ماسراچی) به آبیاری باغات اختصاص پیدا می کند مردمان این منطقه بر سر مزار پیرشالیار جمع می شوند و برنامه های مدیریت روستا ها و آبیاری باغات را انجام می دهند و چون هر طایفه به هواری کوچ می کنند و تا اواخر پاییز در هوارها ماندگار می شوند از هم دیگر حلالیت می طلبند و رفع کدورت می کنند، به عبارتی می توان مراسم کومسای را به مجموعه آیین های اتمام فصل باران یا همان(بارانه بران) مرتبط دانست.
✍️ عزیز مصطفایی،کارشناس مردم شناسی پایگاه منظر فرهنگی اورامانات