نویسنده : علی امینی / با چند تا از دوستان که از تهران برای تعطیلات خردادماه به شهر نودشه در هورامان آمده بودند، شب هنگام از یکی از ییلاقات زیبا منطقه هورامان ( درویان) که وصف جاذبه های این
ییلاق خود یک نوشته جداگانه می طلبد، به سمت نودشه بر می گشتیم.
در وسط راه در یکی از روستاها که چند برابر ظریفیتش مسافر و گردشگر به آنجا آمده بود، پیاده شدیم تا هم بستنی بخوریم و هم از ترافیک تونل آن مسیر بخاطر ترافیک سنگین آنجا( معمولا آنجا ترافیک ندارد) فرار کرده باشیم.
ولی با توجه به شلوغی و پارک تعداد زیادی ماشین جلوی درب مغازه …. مغازه دار با ما برخورد مناسبی نداشتند و بعد از یک گفتگوی مختصر به ایشان یادآور شدم که تا چند سال پیش این روستای شما در این تعطیلات که هیچ ، در ایام نوروز هم بیش از ۱۰ مسافر نداشت و الان به لطف شبکه های اجتماعی و همین گردشگران و موبایل هایشان این روستا و منطقه به تمام مردم ایران و جهان معرفی شده است، بطوری که الان ساعت ۱۲ شب می باشد و چند صد نفر هنوز بدنبال خانه باغ و خانه اجاره ای روستا می باشند و مغازه بستنی فروشی شما هم که هنوز صف می باشد، لطفا کفران نعمت نفرمایید.
این مسئله و دیدن بعضی تصاویر ضد محیط زیستی باعث شد که نوشته ای در این رابطه بنویسم:
امروزه گردشگری به عنوان یکی از صنایع مهم در جهان به شمار میرود که نقش برجسته و خاص آن در توسعه اقتصادی نه تنها برای کشورهای در حال توسعه حایز اهمیت است بلکه کشورهای پیشرفته جهان مانند ژاپن نیز که در صنایع پر سود دیگری همچون صنعت اتومبیل از پیشگامان به شمار میرود و از غولهای اقتصادی جهان به شمار می آیند ، درصددند تا از مزایای اقتصادی و درآمدهای حاصل ازآن بی بهره نمانند. برای توسعه این صنعت ، به بینشی ژرف و موشکافانه نیاز است تا از توانمندی ها و استعدادهای موجود برای توسعه آن بهره گرفته شود.
در گردشگری به عنوان صنعتی خدماتی و انسان محور، نباید از نقش سازنده مردم برای توسعه غافل ماند. نگاه به مردم در این صنعت نباید صرف نگاه به مصرف کننده باشد و اینکه تنها گروه خاصی از جامعه عهده دار تولید و عرضه هستند. باید مردم را در توسعه این صنعت و تصمیم سازی ها و سیاست گذاری‌ها وارد نمود تا در اجرای برنامه ها مشارکت داشته و با مشکلات ، موانع و مزایای حاصل از این صنعت به خوبی آشنا شوند. در میان عوامل و عناصر مختلف در توسعه این صنعت ، مشارکت مردم باید به عنوان محور و شاخص توسعه در نظر گرفته شود. اهمیت این مشارکت به ویژه در روستاها و شهرهای کوچک بیشتر نمود میابد و این موضوع به نگاه مسئولان هر منطقه اعم ازدولتی و خصوصی گره خورده است.
جلب مشارکت افراد بومی ، بالاخص جوانان منطقه نه تنها به توسعه اقتصادی و اشتغالزایی در منطقه کمک شایانی خواهد نمود بلکه در این راستا توسعه فرهنگی وآگاهی از ارزشهای بومی و حس غرور و افتخار را در افراد بومی منطقه تقویت خواهد نمود .
بدون شک از دلایل عمده افزایش گردشگر در منطقه هورامان جاذبه های طبیعی خاص این منطقه (غارقوری قلعه، چشمه خروشان آب معدنی بل، روستای تاریخی اورامان تخت، تفرجگاه دالانی و ته‌ته در نودشه، رودخانه سیروان و تمامی مناطق بکر آن ……… ) ، اصالت و هویت هورامان، مراسم های خاص این منطقه بویژه مراسم پیر شالیار و جشن انار، معماری منحصر بفرد، محصولات طبیعی و ارگانیک آن و از همه مهم تر مهمان نوازی و برخورد خوب مردم هورامان با گردشگران (به اذعان خود مسافران) می باشد و با توجه به اینکه در آینده نزدیک قرار است هورامان ثبت جهانی شود و همچنین مرز نوسود در این منطقه بصورت رسمی جهت تردد مسافر به کردستان عراق باز شود این دو مسئله بدونه شک منجر به ورود بیشتر گردشگر داخلی و خارجی خواهد شد.
با امکانات موجود منطقه هورامان در حوزه اسکان، رستوران، خدمات بهداشتی و رفاهی ، حمل و نقل و غیره نمی توان پاسخگو به این موج عظیم گردشگر و در واقع این فرصت خوب اقتصادی برای هورامان شد و البته در کنار این فرصت خوب اقتصادی باید نگران ویرانی محیط زیست منطقه که اصلی ترین جاذبه گردشگری آن می باشد، بود. به همین خاطر در جهت توسعه این امر مهم با در نظر گرفتن همه جوانب( اقتصادی و محیط زیستی) باید برنامه ریزی کارشناسی و آینده پژوهانه داشته باشیم و متخصصین امر اعم از دولتی ، بخش خصوصی ، همه نهادها انجمن ها و NGO ها وارد این کارزار مهم شوند و برنامه جامع در این زمینه ارائه گردد. همچنین به لطف دسترسی به اینترنت در همه روستا می توان به تجربه موفق بوم گردی ها و روستاهای قطب گردشگری در داخل و خارج مراجعه کرد و آنرا برای منطقه بومی کرد.
در کنار این مسائل باید این نکته را متذکر شد از آنجا که در حوزه گردشگری اکثر خدمات مستقیما در دست مردم بویژه از آنجا که در هورامان خدمات عمومی ضعیف است، می باشد. مثلا بجای هتل بیشتر بوم گردی و خانه باغ و خانهای اجاره ای جهت اسکان گردشگران می باشد، همچنین در دیگر خدمات حمل و نقل ، رستوران و غذاکده های محلی و سنتی، فروشگاه های محصولات ارگانیک و صنایع دستی و …. بهمین خاطر این افراد باید از طریق نهادها و انجمن های مربوطه استاندارد های لازم را از طریق کارگاه های آموزشی در جهت توسعه و رضایت گردشگران ببینند.
به امید اینکه از پتانسیل بالقوه جاذبه های توریستی هورامان بنحو احسن استفاده شود تا اینکه با این کار حداقل قسمتی از مشکلات و بحران های مردم منطقه اعم از بیکاری ،کولبری و دیگر مشکلات کاسته شود.
البته باید این را یادآور شد بعد از گفتگویی که در همین زمینه با آقای بستنی فروش در روستایی که در بالا به آن شاره رفت، داشتیم، همکار ایشان بعد از عذرخواهی توضیح دادند که این به خاطر خستگی بیش از حد این چند روز که با سیل عظیم مسافر مواجه بودیم وگرنه همین صاحب مغازه قسمتی از خانه خود را بصورت رایگان در اختیار مسافران قرار داده است.
ئه تر آپاسنه…..
علی امینی، فعال مدنی
خرداد ۹۸