شهر باینگان

بايِنْگان‌، يا بايَنگان‌، بخش‌ و شهري‌ در استان‌ كرمانشاه‌ و در 120 کیلومتری شمالغربی کرمانشاه واقع شده است و از توابع شهرستان‌ پاوه‌ مي باشد.

بانيكان‌ نيز ظاهراً صورت‌ تصحيف‌ شده اين‌ كلمه‌ است‌ كه‌ گاه‌ در منابع‌ رسمى‌ ديده‌ مى‌شود.

مناطق جغرافيايي:
بخش‌ باينگان‌: اين‌ بخش‌ يكى‌ از بخشهاي‌ سه‌گانه پاوه‌ است‌ كه‌ از شمال‌ به‌ نوسود و حومه پاوه‌، از جنوب‌ به‌ جوانرود و از غرب به‌ كشور عراق‌ محدود مى‌گردد. قسمت زيادي از خاك‌ اين‌ بخش‌ را ارتفاعات‌ فراگرفته‌ كه‌ شامل‌ ماكووان‌ ، گزن‌، اوته‌، بَلْهَس‌، زردوئى‌، كله‌ خانى‌، راگا، گَرمَزناب‌ و شش‌ دول‌ است‌.
بخش‌ باينگان‌ در حوضه شمال‌ غربي‌ استان‌ كرمانشاه قرار گرفته‌ است‌ و آب‌ و هواي‌ نيمه‌ مرطوب‌ دارد. اهم‌ رودهاي‌ آن‌ شامل‌ سیروان، زيمكان‌ (160 كيلومتر) كه‌ پس‌ از پيوستن‌ رود چم‌ زريسك‌ (آب‌ زرشك‌) به‌ آن‌ به‌ رودخانه سيروان‌ مى‌ريزد، لِيَله‌ (73 كيلومتر)، چَم‌ِ مرّه‌ خيل‌ (30 كيلومتر)، آب‌ سفيد برگ‌، آب‌ خليفه‌ و آب‌ لَرَن‌ است‌. رودهاي‌ دودان‌ و باينگان‌ نيز در همين‌ ناحيه‌ جريان‌ دارند.
بخش باينگان شامل 2 دهستان به نام هاي شيوسر و ماكوان است كه اين دو دهستان شامل روستاهاي متعددي ميباشد كه آمار آنها بصورت زير ميباشد.
دهستان شیوه‌سر: كه شامل روستاهاي اریت، بانه وره، بله ای، ساتیاری، لاران علیا و لاران سفلی، مزیدی میرعبدلی، زرین چیا میوان
دهستان ماکوان: كه شامل روستاهاي تین، زردویی، سفیدآب، انجیرک باغی، دودان، سیمان، گوریگور، لشگرگاه و هرتا ميباشد
گفتنى‌ است‌، قرآنى‌ كه‌ كتابت‌ آن‌ به‌ حدود 300 سال‌ پيش‌ باز مى‌گردد، در روستاي‌ مير عبدلى‌، يكى‌ از آباديهای‌ بخش‌ باينگان‌ نگهداري‌ مى‌شود.

جغرافیای طبیعی:
نواحى‌ مختلف‌ اين‌ بخش‌ برای‌ رويش‌ انواع‌ گياهان‌ دارويى‌ و صنعتى‌ مساعد است‌. در اين‌ منطقه كوهستانى‌ جنگلهای‌ تنك‌ نيز ديده‌ مى‌شود. جانوران‌ گوناگون‌ و پرندگان‌ مختلفى‌ نيز حيات‌ وحش‌ اين‌ ناحيه‌ را تشكيل‌ مى‌دهند.

جمعیت:

منطقه (بخش) باينگان‌ در 1375‌ داراي‌ 12154 نفر كه شامل 4392 خانوار است كه تركيب جنسيتی جمعيت‌، شامل‌ 6057 مرد و 6097 زن‌ بوده است كه در سرمشاري سال 1385 جمعيت *شهر* باينگان ۲۲۶۵ نفر اعلام شده است. نسبتهای‌ باسوادی و شغلى‌ در اين‌ بخش‌ به‌ ترتيب‌ 62% و 7/15% گزارش‌ شده‌ است‌.
درآمد:
درآمد مردم‌ اين‌ بخش‌ برپايه دامداري‌، باغداري‌ و كارگری‌ ساده‌است‌. آب‌ باغداری بخش‌ باينگان‌ از رودخانه‌ و چشمه‌ تأمين‌ مى‌شود. انواع‌ محصولات‌ باغداری، پرورش‌ طيور به‌ طريق‌ سنتى‌، فرآورده‌های‌ دامى‌ و لبنى‌ – كه‌ جنبه صادرات‌ نيز دارد – و صنايع‌ دستى‌، از اهم‌ توليدات‌ اين‌ منطقه‌ به‌ شمار مى‌رود. در سال 1366‌ اين‌ بخش‌ داراي‌ 1062خانوار كه شامل 4925نفر عشاير كوچنده ييلاقى‌ و 1123خانوار كه شامل 8645 نفر عشاير كوچنده قشلاقى‌ – از ايل‌ كرد نژاد جاف‌ – بوده است.

آيين و زبان:
اهالى‌ باينگان‌ از اهل‌ سنت‌ (شافعى‌) هستند و زبانشان‌ كردي‌ است‌ كه‌ به‌ لهجه جافى‌ تكلم‌ مى‌كنند. در خلال‌ جنگ‌ عراق‌ و ايران‌، باينگان‌ از جمله‌ مناطقى‌ بود كه‌ آسيب‌ فراوان‌ ديد و 50% از ساختمانهای‌ اين‌ بخش‌ ويران‌ شد و بيشتر روستاهای آن‌ از سكنه‌ تهى‌ گرديد.

اطلاعات شهری شهر باينگان:
شهرباينگان‌: اين‌ شهرمركز بخش ‌باينگان‌است‌ و در 24 كيلومتري‌ جنوب‌ غربي‌ پاوه‌، در منطقه‌اي‌ كوهستانى‌، با ارتفاع‌ 1300متر از سطح‌ دريا، و در 35 عرض‌ شمالى‌ و 46 و 15 طول‌ شرقى‌ قرار گرفته‌ است‌. شهر در منطقه پايكوهى‌ قرار گرفته‌، و كوههاي‌ شاهو، راگا و ماكوان‌ مشرف‌ بر آن‌ است‌. دره زيباي‌ سهور در شمال‌ شهر واقع‌، و شعبه‌اي‌ از رود مرّه‌ خيل‌ در آن‌ جاري‌ است‌. رود چم‌ مره‌خيل‌ از جنوب‌ باينگان‌ مى‌گذرد و به‌ رود مرزي‌ سيروان‌ مى‌ريزد. چشمه‌هاي‌ دائمى‌ چاوك‌ و گرماب‌ در نزديكى‌ شهر واقع‌ است‌ و مردم‌ از آب‌ آنها، از طريق‌ لوله‌كشى‌، استفاده‌ مى‌كنند. آب‌ و هواي‌ باينگان‌ نسبتاً سرد و نيمه‌ مرطوب‌ است‌ و درجه سرماي‌ آن‌ تا( 26- ) نيز گزارش‌ شده‌، و ميزان‌ بارش‌ سالانه‌ تا 590 ميلى‌متر به‌ ثبت‌ رسيده‌ است. باينگان‌ در اوايل‌ دهه سال 1330‌ بالغ‌ بر 538 نفر بود كه‌ در سال 1370‌ به‌ 1477 نفر كه شامل 298 خانوار بوده و در سال 1375‌ به‌ 1866 نفر كه شامل 398 خانوار بوده كه تركيب جنسيتي آن به 956 مرد و 910 زن افزايش‌ يافت‌. نسبتهای‌ باسوادی‌ و اشتغال‌ سال 1375 در اين‌ شهر به‌ ترتيب‌ حدود 9/78% و 4/24% ثبت‌ شده‌ است‌. اين‌ شهر در 1367ش‌ 204 خانوار بهره‌ بردار باغداری داشته‌ است‌.

قدمت تاريخي:
قدمت‌ تاريخى‌ شهر به‌ پیش از اسلام باز مى‌گردد چنان چه مسجد جامع باینگان توسط عبدالله بن عمر بن خطاب(رض) همزمان با دو مسجد روستای زردویی و تین پی ریزی شده است. طوايف‌ «بادنيان‌ِ» عراق‌، هسته اوليه جمعيت‌ باينگان‌ را تشكيل‌ می داده، و شهر كنونى‌، ييلاق‌ آنها محسوب‌ مى‌شده‌ است‌. به‌ تدريج‌ طوايفى‌ در اين‌ محل‌ ساكن‌ شدند و نام‌ آن‌ را از بادنيان‌ به‌ بانيكان و سپس به باينگان‌ تغيير دادند. باینگان از قدیم الایام مهد و کانون افرادی مخلص چون ملا فتاح فرشید باینگانی معروف به امام شافعی ثانی و خلیفه حیدر حیدری باینگانی از پیران طریقت بوده است و حال نیز شهر از فیض وجود نوه خلیفه بزرگ به اسم حاج خلیفه علی حیدری بهره مند است. علاوه بر افراد مذکور آرامگاه دو شخص روحانی دیگر به نام های شیخ احمد و پدر ایشان بابا میکائیل موجود است که هویت آنان به درستی مشخص نیست.